به طور کلی می توان اذعان داشت دانش موسیقی از دو کانال به ما رسیده است:

1-موسیقی های غیر اروپایی

2-تمدن روم و یونان قبل از میلاد

موسیقی در چین

تمدن چین در ساحل “هوانگ هو” به وجود آمده است و از آنجا به خارج از مرزهای چین (کره، ژاپن، خاورمیانه و دیگر نقاط) پخش شد. تاریخ موسیقی چین به حدود 4000 سال پیش باز می گردد. فلاسفه و علمایی چون کنفوسیوس (551-479) اهمیت و نقش موسیقی در جامعه و تاثیر آن را بر اعتقاد و مذهب گوشزده کرده اند.

چینی ها احتمالا اولین قومی بودند که علم آکوستیک (Acoustique) را به اضافه یک تئوری مورد قبول برای موسیقی، تدوین کردند.

از دیرباز سه نوع موسیقی در چین وجود داشته است:

1-موسیقی مردمی: مختص مراسم و جشن های مردمی

2-موسیقی درباری: مختص امپراطورها

3-موسیقی مذهبی: برای تشریفات  و مراسم مذهبی

نوازندگان چین باستان

موسیقی چین به مدت طولانی بر مبنای مد (Mode) پنج نتی (Pentatonique) بود. چینی ها به اولین نت این گام پنج نتی که فاقد نیم پرده هم بود، “خانه پادشاه” می گفتند و نت های بعدی را “خانه وزیران ملت” می نامیدند.

مد پنتاتونیک

این مد بعدها در موسیقی یونان باستان پدیدار گشت و سپس در موسیقی انگلیس و آهنگ های محلی روسیه و مجارستان مشاهده گردید.

همانطور که اشاره شد نقش علمایی چون کنفوسیوس پس از میلاد مسیح، تاثیر عمیق و به سزایی در موسیقی چین داشته است. وی معتقد بود موسیقی از جهان درونی انسان برخاسته و هماهنگی و تفاهم را ایجاد می نماید و برای تسکین احساسات آدمی تصنیف گردیده است نه برای تحریک آن. او همچنین بر این باور بود که اندیشه بیان شده از طریق موسیقی حائز اهمیت است نه حالت ایجاد شده و شکوه می کند که آهنگ های اخلاقی کهن را در عصر او با نواهای هوس انگیز آمیخته اند.

ابتدایی ترین سازهای چینی که به عصر نوسنگی مربوط می شود:

1-چینگ (Ching) : یک سنگ

2-هسوان (Hsuan) : فلوتی کروی شکل

چینگ، ساز باستانی چین

سازهای عصر فلز:

1-کو (Ku): نوعی طبل

2-چونگ (Chung): نوعی سنگ

چونگ، ساز عصر فلز در چین

موسیقی در مصر

مدارک تصویری بدست آمده ثابت می کند که موسیقی یکی از هنرهای مهم در فرهنگ مصر قدیم تا حدود 4000 سال قبل از میلاد است و به وضوح تعدادی نوازنده را که در حال اجرای موسیقی هستند نشان می دهد. این نوازندگان بر روی سازهایی چون هارپ (چنگ)، لیر، نی دوبل و سازی شبیه به عود (لوت) نوازندگی می کنند.

نی دوزبانه و هارپ در موسیقی مصر

سازهایی که در ارتباط با خدایان مصر نامبرده شده اند عبارتند از:

سیستروم (Sistrum) مربوط به ایسیس (isis، خدای سلامتی، ازدواج و خرد) و همچنین فلوت که در ارتباط با اُسیریس (Osiris، خدای مرگ و زندگی در رستاخیز) همسر وی بود.

ایسیس، خدای سلامتی، ازدواج و خرد

سیستروم، ساز ایسیس

اسیریس ، خدای مرگ و زندگی

به طور کلی موسیقی ساخته شده در آن زمان بر پایه مدهای فریژین و لیدین می شدند.

مد فریژین

مد لیدین

نقش موسیقی در درمان

مصریان موسیقی را دارای نیرویی جادویی و شفابخش می دانستندو در آئین های مذهبی خود از موسیقی در درمان بیماران استفاده می کردند. آنها معتقد بودند که موسیقی در حکم طلسم و نشانه هایی از صداهای موجود ات دیگر است که هر نت آن از قدرت جادویی برخوردار می باشد و به منظور احضار ارواح خدایان به کار می رفت.

دیگر سازهای مصریان

از انواع سازهای موسیقی (زهی، بادی و کوبه ای)، همه در سرزمین مصر وجود داشتند که در جشن ها به کار می رفته اند. از سازهای بادی به هر دو نوع آن (مسی و چوبی) باید اشاره کرد. ساز ارگ، با فشار انگشتان بر شستی های این ساز و باز شدن دریچه هوا و گذشتن از لای سوتکهای مخصوص، اصوات موسیقی متفاوتی از این ساز بیرون می آید.

قابل ذکر است که ساز ارگ از ابتکارات مصریان باستان است. ساختن ارگ آبی یا هیدرالیس (Hydraulis) را به ریاضی دان ماهری به نام کتسیبیوس (Ctesibius، سالهای 221 تا 246 میلادی) که اهل اسکندریه بوده است، نسبت داده اند. از سازهای بادی باید از فلوت افقی، نی زبانه دار، قرنی مضاعف (دو زبانه موازی) و ابوای مضاعف نام برد.

ارگ آبی در اسناد گذشته موسیقی مصر

ارگ آبی کستبیوس

نویسنده: شاهین یوسفی

منبع: استاد موزیک