موسیقی در گذر زمان-تاریخ پیدایش موسیقی
در سری مقالات “موسیقی در گذر زمان” نگاهی خواهیم داشت به تاریخ موسیقی جهان و جنبه های مختلف موسیقی در دوره های مختلف. در اولین مقاله ی این سری، نگاهی به موسیقی انسانهای نخستین داریم.
درباره پیدایش موسیقی
می توان اذعان داشت که موسیقی و دیگر هنرها از اولین جلوه های زندگی اجتماعی انسان ها محسوب می شوند. برای ریشه ی موضوع ناگزیریم به تاریخ و پیدایش حیات بشری سری بزنیم. محققان زندگی انسان ماقبل تاریخ را در سه دوره مورد مطالعه قرار می دهند:
1-موسیقی در دوره پارینه سنگی (حدود 30000 تا 12000 سال قبل از میلاد مسیح)
انسان ها که در تکاپوی یافتن غذا و سازگاری خود با محیط بودند، برای اشاره به یکدیگر از دست و صورت و حنجره استفاده می کردند. می توان گفت نشانه ای از تفکر و احساس آنچنانی در انسان آن دوره دیده نمی شود؛ چراکه به قدری در تلاش برای رفع نیازهای غریزی خویش بودند که فرصت دیگری برای این کار پیدا نمی کرد. انسان در اوخر این دوران، موسیقی را تنها در جهت مهار کردن طبیعت به وجود آورد و نه لذت او از طبیعت.
2-موسیقی در دوره میانه سنگی (حدود 12000 تا 7000 سال قبل از میلاد مسیح)
در غار نیوز (Niaux) در کشور فرانسه بر دیواره هایش نقشی از شکارچی است که تیر و کمان در دست دارد و این نشانه ی مهارت انسان در تولید ابزار در این دوره می باشد. این شکارچی به جای پرتاب تیر به سوی شکار، آن را در دهان نگه داشته است و بر زه آن زخمه می زند و با حنجره خویش آوایی را زمزمه می کند.
دیرین شناسان بر این باورند انسان میانه سنگی با آوای خود باور به جادو کردن حیوانات داشته است. پیدایش سازهای کوبه ای نیز در این دوران بوده است که با تراشیدن تنه درختان میسر می شد. او در باور به قدرت جادویی اصوات و اینکه تاثیر انسان را با چشم می دید، سازهایی ساخت که در راه آسایش زندگی خویش به کار می گرفت و بعدها به تکمیلشان پرداخت.
3-موسیقی در دوره نوسنگی (حدود 7000 تا 4500 سال قبل از میلاد مسیح)
دوره ای که به کشف کشاورزی مشهور است. انسان کشتگر به دلیل نیاز به عوامل طبیعی (باران، باد و خورشید) باورهایش دگرگون شد و نگرش جدیدی بدست آورد و برای دست یابی محصول فراوان و دفع آفات، توجهش به این نیروها جلب شد. برای هر یک از آنها خدایی خلق نمود و برای برآورده کردن نیازهایش به آنها متوسل می شد. او آوازهایی را که توسط حرکات ریتمیک ایجاد می کرد، دارای قدرت جادویی می دانست و بر این باور بود نمایش یک شیء و ایجاد آوا باعث حصول آن شیء می شود.
در طلب باران همراه با حرکات ریتمیک، از دهان برای تقلید صدای رعد و برق و باد و باران استفاده می کرد و نیز برای برآورده ساختن نیاز خویش از نوعی طبل با چوب های درخت در تولید صداها سود می جست. وی کم کم از حرکات موزون (رقص) برای رفع خستگی از کار بهره جست؛ چراکه حرکات ریتمیک و منظم او را به وجد می آورد.
بتدریج در بین تجمع انسان ها نوعی تولید آوا (سرود) شکل گرفت که بصورت گروهی ادا می شد و می توان ریشه ی آوازهای مذهبی دسته جمعی را از همان دوران دانست. تقریبا همه فعالیت های کشاورزی انسان نوسنگی با آواز و رقص همراه بود. انسان باور داشت این حرکات، طبیعت را به وجد می آورد و در تسریع ریشه گیاهان نقش دارد؛ چرا که از این وجد، خود آنها نیز احساس خستگی کمتری از کار می کردند.
موسیقی درمانی در زندگی انسان های اولیه:
در فرهنگ دیرینه شناسی غرب، نام “شامان” (Shaman) (طبیب جادوگر) به چشم می خورد که رهبر موسیقی، طبیب و روحانی قبیله ها بود. شامان توسط مراسم و تشریفات توام با ریتم طبل ها، حرکات و مراسم مخصوص در رقص و خواندن نوعی سرود به آگاهی جادویی (نوعی خلسه) می رسید و جذبه و خلسه ی ناشی از تغییر خودهشیاری، موجب شفا و رفع ناراحتی و بحران می گشت.
نویسنده: شاهین یوسفی
منبع: استاد موزیک
امیر
به بیان شده
سلام وقت بخبر میشه لطفا درمورد گام تو موسیقی پاپ توضیح بدین؟؟؟گام چی هست؟؟
آروین شهبازی
به بیان شده
سلام امیرجان. بحث گام مفصل است و در چند خط نمی گنجد. در بسته آموزشی اعجاز موسیقی و گیتار چند جلسه ای را مفصل به آن تخصیص دادیم. موفق باشید
حامد غفاری
به بیان شده
سلام.خیلی جالب و آموزنده بود. تشکر.
آروین شهبازی
به بیان شده
سلام حامد جان. خواهش می کنم. موفق باشید
ali
به بیان شده
جالب بود.
منتظر ادامه مطالب هستیم …
آروین شهبازی
به بیان شده
ممنون علی جان. موفق باشید